--- Date: [20230307102630] --- # Podstawowe pojęcia ## Pomiar ## Błąd ### Błąd bezwzględny Błąd bezwzględny pomiaru jest definiowany jako różnica między wynikiem pomiaru i wartością prawdziwą μ $\Delta = x - \mu$ W praktyce nigdy nie znamy wartości prawdziwej μ. Możemy tylko przyjąć jej przybliżenie $x_0$ uzyskane za pomocą wzorcowego miernika. Błąd bezwzględny ma konkretny znak ### Poprawka $p = -\Delta$ ### Błąd względny $\delta=\cfrac{\Delta}{\mu}=\cfrac{x-\mu}{\mu}\approx\cfrac{x-x_{0}}{x_{0}}$ Jest też wyrażany w procentach. # Klasyfikacja Błędów ## Błędy przypadkowe Wynikają one z losowego charakteru oddziaływań wielu czynników zakłócających. Nie można ich skompensować poprawką, można jedynie je zmniejszyć poprzez powtarzanie pomiarów (statystyka) ## Błędy systematyczne Wynikają one z systematycznych oddziaływań wielkości wpływających. Pomiary w tych samych warunkach dają błąd o wartości stałej. Można analitycznie wyznaczyć prawidłowość błędu systematycznego poprzez kontrolowaną zmianę warunków ## Błędy **grube** Błędy grube są powodowane pomyłkami popełnianymi w trakcie wykonywania pomiaru, odczytu czy zapisywania wyniku. Można je łatwo wyeliminować. W wypadku niepewności pomiaru, lepiej jest pozbyć się punktu danych. # Metody pomiarowe ## Sposób ### Metody bezpośrednie - Napięcie ### Metody pośrednie - Opór ## Przyrząd ### Analogowe ### Cyfrowe ## Sposób porównywania ### Metoda podstawowa kto to był ten podstawow - ### Metoda bezpośredniego porównania polega na porównaniu wartości wielkośni mierzonej z wartością znaną (linijka-stół) ### Metoda podstawiania Poleg ### Metoda różnicowa ### Metoda zerowa ### Metoda kompensacyjna # Przyrządy pomiarowe ## definicje ### Błąd bezwzględny (**uchyb**) $\Delta = X_{zm}-X_{r}$ , gdzie $X_{zm}$-wartość zmierzona $X_{r}$ rzeczywista ### Uchyb względny miernika $\delta=\cfrac{\Delta}{W_{MAX}}$ gdzie $W_{MAX}$ - wartość znamionowa zakresu ### Dokładność miernika (**Błąd zakresowy**) $\delta_{MAX}\% = \cfrac{\Delta_{MAX}}{W_{MAX}}\cdot 100\%$ #### Klasa dokładności - 0.05 - 0.1 - 0.2 - 0.5 - 1 - 1.5 - 2.5 - 5 ### Uchyb względny pomiaru $\delta_P$ (spowodowany przez uchyb miernika) $\delta_{P}=\cfrac{\Delta}{W_{r}}=\delta\cfrac{W_{MAX}}{W_{r}}$ Wzór wskazuje że im mniejsza wartość mierzona w stosunku do zakresu pomiarowego tym większy uchyb i mniejsza dokładność ## Dokładność mierników ### Metoda A #### Za wynik x wartość średniej $x = \frac{1}{n}\sum\limits n$ #### Niepewność standardowa pomiaru - odchylenie standardowe $u(x)=\sqrt{\cfrac{\sum\limits_{i=1}^{n}(X_{i}- \bar{X})^{2}}{n(n-1)}}$ u(x) - odchylenie w σ1 gausie (68%) ### Metoda B #### Niepewność $u(x)=\cfrac{\Delta}{\sqrt{3}}$ ### Niepewność całkowita $u_{c}(x)=\sqrt{\left[u_{r}(x)\right]^{2}+ \left[u_{p}(x)\right]^{2}}$ Uc całkowita Ur metoda A up metoda B ### Niepewność rozszerzona U(x) $U(x)=k\cdot u(x)$ ### Niepewność standardowa pomiarów pośrednich $U_{c}(z)=\sqrt{\sum\limits_{i=1}^{k}\left(\frac{\delta f}{\delta x_{i}} \right)^{2}\cdot u^{2}(x_{i})}$